Boyun Fıtığı

Boyun fıtığı, her iki boyun omuru arasında yastık görevi yapan disk dokusunun omurilik ve kola giden sinirlere doğru taşmasıdır. Basının büyüklüğü ve etkinliğine göre boyun ve kol ağrısı, kol kaslarında kuvvet kaybı, ellerde his kusuru, uyuşma ve beceriksizlik görülebilir. Eğer omur iliğe doğru bası olur ise yürüme zorluğu, bacaklarda kuvvetsizlik ve idrar şikayetleri de görülebilmektedir.

Yaşın ilerlemesi, omurganın kötü kullanılması sonucu kemik yapıda, bağlarda ve disklerde yıpranma başlar. Jöle kıvamındaki disk keçeleşir, kuvvet emme özelliği ve esnekliğini kaybederek çöker. Kemiğin kalsiyum içeriği azalır. Vücut doğal tepkisi olarak bu yıpranmış dokuları kireçlendirir. Oluşan yeni kemikçikler, taşlaşmış bağlar ve daralmış disk mesafeleri sinirlere bası yaparak boyun, kol ve genel vücut ağrısına sebep olabilmektedir. Omurilik basısı yaparak el ve ayaklarda uyuşma, kuvvetsizlik oluşabilmektedir.

Diskte dejenerasyon, Kireçlenme

Boyun Fıtığı Ağrısının Özelliği

Boyun fıtığı rahatsızlığı olanların çoğunda belirlenebilen travma veya stres olmaksızın, sabahleyin uyandığında boyun hareketlerinde ağrılı kısıtlama vardır. Boynun ön-arka hareket ekseni boyunca arkaya doğru gerilmesi, boyun fıtığı hastalığı mevcut olduğu zaman genellikle ağrıyı şiddetlendirir. Hastalar, kollarını yükseltip başlarının arkasına yerleştirerek çoğunlukla ağrıda hafifleme sağlarlar. Bunun yanı sıra sinir basısını saptamada muayene esnasında yaptığımız bir takım testler vardır. Boyun ve omuz bölgesinde olan ve kollara yayılan her ağrı, her rahatsızlık şüphesiz boyun fıtığı demek değildir. Bu konuda yukarıdaki şikayetleri devam eden hastanın uzmana başvurmasında yarar vardır. Çünkü muayene bulguları gerek hastalığı saptamada, gerekse tedavinin yönlendirilmesinde oldukça önem taşımaktadır.

Gerekli görüldüğü takdirde düz röntgen incelemesinin yanında, boyun omurlarına yönelik tercihen MRI incelemesi ve EMG seçkin yöntemlerdir. Boyun fıtığına bağlı sinir kökü basısı bulunan hastaların yüzde 95inden fazlası cerrahi gerekmeksizin iyileşecektir. Bu iyileşme periyodunda bazı fizik tedavi yöntemleri faydalı olacaktır. İyileşme göstermeyenler veya diğer tedavi yöntemlerine rağmen ilerleyici nörolojik hasar gelişenler için cerrahi gereklidir. Boyun fıtıklarına cerrahi yaklaşım da doğru endikasyon varsa sonuçları genellikle iyidir.

Kimlere Cerrahi Tedavi Önerilir?

Omurgada tümörü veya apsesi olanlara,
Yürüme zorluğu, elde beceriksizlik yapan dar kanal hastalarına,
İlerleyici kas gücü kaybı, duyu kusuru ve refleks kaybı olacak şekilde kol sinirlerine ve omuriliğe bası yapan boyun fıtıklarına,
Tedaviye rağmen şikayetleri 4-6 hafta sürenlere,
Omurga kırığı ve omurga kayması olanlara,
Ciddi omurilik ve sinir basısı olanlara,
Yapılan radyolojik incelemelerin (CT, MRI gibi ) problemin varlığını gösterilenlere

Boyun Fıtığı Cerrahisi

Omurilik ve sinir dokusuna olan basıyı kaldırmak cerrahi tedavinin amacıdır. Endikasyonu doğru olan ve mikrocerrahi teknik ile yapılan cerrahide hastanın, ağrısının geçmesi, uyuşma-kuvvetsizlik gibi bulgulardan kurtulması sağlanır. Uygun zamanda ve tecrübeli ellerde yapılan bu girişimler çok iyi sonuç verir. Bu gün için kullanılan yegane yöntem servikal mikrodiskektomidir.

Bazı hastalarda, mikrodiskektomiyle beraber, çıkartılan kıkırdağın yerine sentetik protezlerde uygulanır. Servikal mikrodiskektominin avantajları:

Ameliyata bağlı doku hasarının,kan kaybının ve enfeksiyon riskinin en az olması.
Mikroskop altında yırtılan kıkırdağın tam olarak çıkartılabilmesi.
Ameliyat sonrası ağrı ve hareket kısıtlamasının olmaması.
Hastanın kısa sürede evine ve işine dönebilmesi.

Boyun Fıtığı Amerliyatında Pozitif Noktalar

Hastanın mevcut şikayet ve bulgularının çekilen MR ile uyumlu olması.
Omurilik veya sinir dokusunda kalıcı hasar oluşmadan cerrahi müdahale zamanlaması.
Diabet, hipertansiyon, sigara kullanımı gibi risk faktörlerinin olmaması.
Ameliyattan sekonder kazanç dediğimiz , psikolojik beklentiler olmaması.
Ameliyat öncesi ve sonrası tedavi prensiplerinin hekim-hasta ilişkisi çerçevesinde , güvene dayalı olarak anlaşılması.
Cerrahın konu hakkındaki tecrübesi, gerektiğinde servikal füzyon dediğimiz protez uygulamasını aynı seansta yapabilmesi.

Genel anestezi altında ameliyat, boynun ön yüzü, tercihen sağ taraftan uygulanır. Omurga ön yüzüne varan cerrah, skopi kontrolüyle istenilen omurga mesafesine ulaşır. Bu andan itibaren mikroskop kullanarak iki omurga arasındaki fıtıklaşan yapıyı temizlemeye başlar ve sinire veya omuriliğe bası yapan fıtık kaldırılır. Bu işlemi takiben protez greft kullanılır. Omurgada kireçlenme yapmış boyun fıtıklarında füzyon dediğimiz protez uygulamasının yapılması gerekir. 45 yasin altindaki hastalarda ileride füzyon dedigimiz ameliyatin kireçlenmeye neden olmamasi için boyun protezi uygulamasi gerekir.

Ameliyat sonrası hasta 8-10 saat sonra ayağa kaldırılır, bir gün sonra eve gönderilir. Yaklaşık 1 ay boyunluk takması gereken hasta, komplikasyon olmazsa boyunlukla 15 gün sonra işine dönebilir.

Özet

Makale Adı

Boyun Fıtığı

Açıklama

Boyun fıtığı, aynı bel fıtığında olduğu gibi, omurlar arasındaki disklerde bulunan jel benzeri sıvının diskin şeklini değiştirmesi ya da disk içinden dışarı çıkmasıdır. Disklerin bir bölümü ya da disk içinde bulunan sıvı omurların arasından çıktığında, çevrede bulunan kaslara ve sinirlere baskı yaparlar. Bu baskı neticesinde hafif yada şiddetli ağrılar görülebilir.

Yazar

Prof.Dr. Orhan Şen